Vakit Kazanmak İçin Vakit Ayırın!

Sınav sürecinde çalışılması gereken konular içinde boğulurken çok iyi ilerlediğimizi düşündüğümüz bir anda motivasyonumuzu düşürüp ilerlememizi yavaşlatacak bir yerde bulabiliriz kendimizi. “Ama ben bu konuya çalışmıştım.” cümlesidir bizi bu durumun içine iten. Hepimizin çalıştığımızı ve dolayısıyla öğrendiğimizi düşündüğümüz bir konuyu hatırlamakta güçlük çekip o konuya tekrar çalışmak zorunda kaldığımız olmuştur. Ne yazık ki çoğunlukla yeniden çalışacak zamanı ve motivasyonu bulmak çok kolay olmayabilir. İşte tam bu noktada, bol tekrarlar yaparak çalışmanın öneminden bahsedilebilir.

İnsan belleği bilgileri farklı mekanizmalarla depo eder. Temel olan üç farklı mekanizma vardır: duyusal bellek, kısa süreli bellek ve uzun süreli bellek. Duyusal belleğe depolanan bilgi bir nesneyi/bilgiyi algıladıktan çok kısa bir süre sonra kaybolur. Bu bellekle elde edilen bilgiden dikkatin yöneltildiği kısım kısa süreli belleğe iletilir. Kısa süreli bellek bu bilgileri geçici olarak 30 saniyeye kadar muhafaza edebilir ve onları uzun süreli belleğe iletir. Uzun süreli bellek öğrendiklerimizin sürekli olarak depolandığı bellek türüdür. Bilgilerin kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe geçebilmesi ve orada kalıcı bir şekilde yer edebilmesi için öğrendiklerimizi tekrar ederek beynimizin onları kodlamasına katkıda bulunuruz ve bu, onlara ihtiyacımız olduğunda daha kolay ve hızlı bir şekilde ulaşmamızı sağlar. Bu yüzden çalışırken tekrar yapmak çok önemlidir.

Peki ne sıklıkla tekrar yapmalıyız? Temel olarak üç farklı tekrar yapma stratejisi belirlenebilir.

1-Kısa aralıklarla tekrar yapmak

Alman psikolog Hermann Ebbinghaus’un unutma eğrisine göre öğrenmede en kritik kısım tekrarlar yapmaktır. Tekrar yapmak birçoğumuz için zaman alıcı olarak görülebilir. Bir konuya çalışırken hızlıca ilerlemek ve bir an önce o konuyu bitirmek isteriz. Ancak her ne kadar hızlı ilerlesek de unutma eğrisi gösteriyor ki tekrar yapmadan öğrenilen şeyler kısa bir süre sonra hiç öğrenilmemişçesine yok oluyor. Bu eğriye göre kişi öğrendiklerinin yarısını 20 dakika içerisinde unutuyor. Yani konuyu öğrendim hızlıca yeni bir konuya geçeyim demek yerine halihazırda öğrendiğimiz bir konuyu sıcağı sıcağına kısa bir göz gezdirme yöntemi ile pekiştirip unutulma olasılığını en aza indirgeyerek ilerlemek düşündüğümüzün aksine bize ilerisi için zaman kazandırır.

2- Günü bitirirken ve yeni bir güne başlarken tekrar yapmak

Uzunluğu fark etmeksizin her günün sonunda “Bugün neler öğrendim?” ve her yeni günün başında “Dün neler öğrenmiştim?” seansları yapmak öğrendiklerimizin kalıcılığını artırmada çok etkilidir. Hatta bunu biraz daha ilerletip bir “Öğrendiklerim Defteri” oluşturup çok kısa başlıklar şeklinde o gün öğrendiklerimizi not alabilir, bir sonraki gün sabah da bunlara göz atabiliriz. Bunu yapmak aynı zamanda kaydettiğimiz ilerlemeyi görmemizi sağlar ve bir şeyleri bitirmiş olmanın verdiği güvenle motivasyonumuzu artırarak ilerlememize katkıda bulunur.

3-Seyrek aralıklarla tekrarlar yapmak

Önceki iki maddenin aksine burada bahsettiğimiz daha uzun zaman aralıklarıyla tekrarlar yapmak. Belki bir haftanın belki de bir ayın sonunda… Geriye dönüp geçtiğimiz bir hafta/ay içerisinde neleri öğrendim diye bakmak, çok hızlı bir göz gezdirip hatırlamakta güçlük çektiklerimize biraz vakit ayırmak bilginin pekişmesine çok büyük katkıda bulunur. Tabi bunu yaparken konu yığınları içinde boğulmamak gerek. O nedenle belki oluşturduğumuz Öğrendiklerim Defteri’ne bakılıp oradaki başlıklardan hatırlamakta en çok zorlanılanlar üzerine odaklanılabilir.

Tüm bu tekrarlar kimileri için zaman alacak gibi görünebilir fakat tekrar yapmak bilginin uzun süreli depolanmasını ve ihtiyaç halinde kolayca ulaşılmasını sağlar. Zaten çalışılması gereken yeterince konu varken öğrendiğimizi düşünüp hızlıca geçtiğimiz bir konuyu daha sonra karşımıza çıktığında hatırlayamamak ve yeniden en baştan çalışmak zorunda kalmak daha çok zaman kaybetmemize sebep olur. Öte yandan bu durum motivasyonumuzu düşürüp ilerlememizi zorlaştırabilir. Bu yüzden, kısa tekrarlar öğrenme sürecinde çok büyük öneme sahiptir. Ve vakit kaybettirmek yerine uzun vadede vakit kazandırır.

Şule Kaya